PROGRAMMA 2023
Op vrijdag 24, zaterdag 25 en zondag 26 november 2023 vindt in theater De Regentes in Den Haag de vijfde editie van het Festival voor het Afrikaans plaats. Deelnemers zijn onder meer Antjie Krog, Stef Bos, Amanda Strydom, Ronelda Kamfer, Frazer Barry, Dean Balie, Marlo Minnaar en de Klimaatdichters.
Het Festival voor het Afrikaans is een tweejaarlijks evenement dat het Nederlandse en Vlaamse publiek wil laten kennismaken met de rijkdom van de Afrikaanstalige cultuur. Door de gedeelde geschiedenis van het Nederlands en Afrikaans kunnen de meeste Nederlandstaligen het Afrikaans al snel vrij makkelijk volgen. Dat biedt Afrikaanstalige schrijvers en artiesten de kans hun werk met een internationaal publiek te delen. En het Nederlandse publiek…? Dat krijgt er een spannende en verrassende cultuur bij, met kunstenaars die zich kunnen meten met de absolute wereldtop!
Het programma bestaat uit muziek, toneel, literatuur, spoken word, film en debat. Festival voor het Afrikaans is inclusief en maakt ruimte voor verschillende variëteiten van het Afrikaans.
Toegangskaarten worden verkocht per dagdeel. Het is mogelijk om per dagdeel meerdere voorstellingen bij te wonen. We hopen dat bezoekers zo veel mogelijk shows gaan zien: niet alleen de oude favorieten, maar ook onbekende namen of genres.
Kom ons kuier ’n hond uit ’n bos!
Wijzigingen voorbehouden.
Vrijdag 24 november 2023: avondprogramma
Fototentoonstelling Melkhoutfontein se mense
Hans Mooren is voorzitter van Stichting Dreamcatchers Nederland, een ngo die sociale verandering op gang wil brengen door middel van inclusieve sociale ondernemingen in gemeenschappen die nog steeds worstelen met de gevolgen van het apartheidssysteem. Een van die gemeenschappen is Melkhoutfontein, een voormalige township bij Stilbaai aan de Zuid-Afrikaanse zuidkust. De inwoners van Melkhoutfontein zijn merendeels Afrikaanssprekend. Mooren fotografeerde de hele gemeenschap, zo’n 200 families, en een aantal zaken uit het dagelijks leven, van geboorte tot dood.
vr 24 nov - zo 26 nov | het diepe
vr 24 nov - 26 nov | het diepe
Ons Perspektief
Het samenwerkingsalbum Ons Perspektief is een smeltkroes van Zuid-Afrikaanse rymklets, spoken word, ambient soundscapes, Kaapse folk en diepe hiphop beats. De cd is ontstaan uit een internationaal en interdisciplinair project van het Zwolse kunstenaarsduo BrotherTill en diverse Zuid-Afrikaanse rappers. De tracks zijn in en om Kaapstad opgenomen door de producer/composer van BrotherTill, Mathijs van Til.
Brother Till combineert spoken word, elektronische muziek en visual-art. De muziek van Mathijs van Til laveert tussen maniakale hiphopbeats en industriële noise, maar kan ook bijna ambient-achtig verstild zijn. De teksten en zang van broer Peter van Til gaan over hedonisme, vervreemding en religie. Zijn video’s laten ondertussen high-tech visuals in harde kleuren zien, gecombineerd met donkere, vaak eeuwenoude prenten. Het concept van de broers Van Til prikkelt, bijt en schuurt, spreekt de zintuigen op meerdere lagen diepgaand aan en is spectaculair, kleurrijk en beeldend.
Lee-Ursus Alexander is een rymkletser, afkomstig van de Kaapse Vlakte, die sinds enkele jaren in Nederland woont.
Frazer Barry is een multitalent. Hij zingt, acteert, presenteert, schrijft en maakt muziek op alles waar maar geluid uit komt. Hij is oprichter en leadzanger van de klip-kop-rockformatie Tribal Echo en won op Zuid-Afrikaanse festivals al meerdere awards. In Nederland is hij onder meer bekend van Krotoa, een coproductie van het Volksoperahuis uit Amsterdam en ArtsCape in Kaapstad.
Deniel Barry is zangeres, actrice en drummer van Tribal Echo. Ze schitterde onder meer in bekroonde muziektheatervoorstellingen als Die Riel van Hip Hop, Woorde op Akkoorde en Jakkals en Wolf Onbeperk.
vr 24 nov | grote zaal | 19.00
Kerkorrel - 20 jaar later
Deze voorstelling is vol
In deze muziekdocumentaire kijkt producer en regisseur Neil van Deventer terug op het leven van zanger Johannes Kerkorrel (1960-2002).
De film gaat vooral over de impact die Kerkorrel had op de cultuur in Zuid-Afrika, Afrikaanse muziek en de reden waarom zijn muziek 20 jaar later nog steeds actueel is.
Naast familieleden interviewde Van Deventer ook vrienden uit de muziekindustrie, waaronder Amanda Strydom en Stef Bos.
Kerkorrels bandgenoten in de Gereformeerde Blues Band maken ook deel uit van de documentaire.
Tijdens Festival voor het Afrikaans worden drie muziekdocumentaires van Niel van Deventer vertoond. De maker zal zelf aanwezig zijn om in gesprek te gaan met het publiek.
NB: Deze documentaire is gratis voor festivalbezoekers en maakt geen deel uit van de ticketprijs. Het aantal zitplaatsen in de Kleine Zaal is beperkt. Wilt u de documentaire graag zien? Meldt u dan aan via info@festivalvoorhetafrikaans.nl.
vr 24 nov | Kleine Zaal | 19.00
Amanda Strydom
Amanda Strydom, de veelbekroonde doyenne van het Zuid-Afrikaanse cabaret, keert na tien jaar terug naar haar geliefde Nederland.
In deze voorstelling verweeft Strydom haar liedjes met poëzie. Ze zingt over het leven in al zijn facetten, de planeet, de oorlog en de liefde. Ze brengt licht, en kijkt diep in de menselijke psyche.
Strydom wordt bij haar eigen liedjes, alsook die van Johannes Kerkorrel en Koos du Plessis, begeleid door pianist Coenraad Rall en cellist Hanrich Claassen.
vr 24 nov | grote zaal | 21.00
Die ongetemde stem
Waarom is de bruine gemeenschap niet vertegenwoordigd in de Afrikaanse muziekindustrie? Deze muziekdocumentaire volgt de bekende rymkletser Churchill Naudé ván zijn huis in Mitchell’s Plain naar het Voortrekker Momument waar hij optreedt met Johannes Kerkorrel’s Gereformeerde Blues Band.
Scenario: Gideon Breytenbach en Jackie Lätti
Regie: Gideon Breytenbach en Riku Lätti
Met Churchil Naudé, Frazer en Deniel Barry, Anton Goosen, Hunter Kennedy en vele anderen.
NB: Deze documentaire is gratis voor festivalbezoekers en maakt geen deel uit van de ticketprijs. Het aantal zitplaatsen in de Kleine Zaal is beperkt. Wilt u de documentaire graag zien? Meldt u dan aan via info@festivalvoorhetafrikaans.nl. Wees er op tijd bij, want vol is vol!
vr 24 nov | Kleine Zaal | 20.30
Zaterdag 25 november 2023: middagprogramma
Opening door ambassadeur Vusi Madonsela (ZA)
Korte toespraak.
Za 25 nov | Grote Zaal | 12.30 Hierna: presentatie armada
Presentatie Armada
Armada. Tijdschrift voor wereldliteratuur, heeft zich door het Festival laten inspireren tot een themanummer over Afrikaanstalige literatuur van de 21e eeuw. Aan het nummer werd onder meer meegewerkt door Eben Venter, Donovan Lawrence, Nathan Trantraal, Henk Serfontein, Andries Visagie, Yves T’Sjoen, Yra van Dijk en Margriet van der Waal. Auteurs Francine Maessen (intersectioneel feminisme) en Carina van der Walt (klimaatpoëzie) geven een voorproefje. Daarna zullen de eerste exemplaren in ontvangst genomen worden door ambassadeur Vusi Madonsela, Antjie Krog, Bianca Flanders en Marita van der Vyver.
Za 25 nov | Grote Zaal | 12.40
graag 12.30 aanwezig zijn!
De vrienden van Antjie
Antjie Krog is uitgegroeid tot een van de belangrijkste dichters van Zuid-Afrika. Haar poëzie is persoonlijk, zintuiglijk en sterk geëngageerd. Ze dicht over het moederschap en het ouder worden, maar ook over de diepe verbondenheid en de worsteling met de ongelijkheid en het racisme in haar land. Ze trekt daarbij alle registers open – haar stem is afwisselend woedend, kwetsbaar, hoopvol en radeloos.
Tijdens het festival leest Krog gedichten voor uit haar nieuwe bundel, Plunder (2022). Adriaan van Dis (eerder aangekondigd) is om persoonlijke redenen verhinderd. Een hele rij vrienden – bekenden uit de wereld van literatuur en wetenschap – staat klaar om Adriaan te vervangen!
Za 25 nov | Grote Zaal | 13.30
Workshop Ubuntu, de Dialoog
Voor verbinding door Ubuntu geïnspireerd: de Dialoog als cement in de samenleving
Het woord “Ubuntu” is een afkorting van een gezegde uit het Zoeloe: “Umuntu Ngumntu Ngbantu”, ofwel: een mens is een mens, omdat er anderen zijn. Ubuntu is dus een Zuid-Afrikaans woord met een inspirerende betekenis: ‘Ik ben, omdat wij zijn’.
Wat kunnen wij in Nederland leren van Zuid-Afrika? Het land dat worstelt met het verleden van apartheid en nu streeft naar eenheid in diversiteit. Wat kunnen we in de wereld van nu leren van deze Afrikaanse wijsheid?
Kunnen wij dit vertalen naar onze omgeving, ons werk en onze relaties opdat mensen weer samen vertrouwen op de kracht van de dialoog?
Mathilde Stam, die geboren en getogen is in de Kalahari en de Karoo (het land van de grote dorst) in Zuid-Afrika, zal haar ervaringen uit het verleden en heden delen met de deelnemers. Ze is toezichthouder of directeur-bestuurder van meerdere maatschappelijke organisaties, en actief in Dialoog en Ubuntu in zowel Nederland als Zuid-Afrika.
Let op: Deze workshop is ook gratis toegankelijk voor belangstellenden die het verdere festival niet willen bijwonen. Meldt u aan via info@festivalvoorhetafrikaans.nl.
Za 25 nov | kleine zaal| 12.30
Geen land voor dromen
Dat er in Zuid-Afrika Afrikaans wordt gesproken en geschreven, is algemeen bekend en dat er in de zeventiende- en achttiende eeuw, de tijd van de VOC, door ambtenaren in de Kaapkolonie officiële journalen en rapporten in het Nederlands werden geschreven, zal niemand verbazen.
Er bestaat echter ook een Zuid-Afrikaanse Nederlandse literatuur: poëzie, toneel en verhalend proza geschreven in het Nederlands door inwoners van Zuid- Afrika. Daar is in de geschiedschrijving van de Nederlandse literatuur totaal geen aandacht aan besteed.
In Geen land voor dromen geven Eep Francken en Olf Praamstra een overzicht van deze boeiende letterkunde, vanaf het ontstaan ervan in 1652 tot in de eenentwintigste eeuw.
Schrijvers Eep Francken en Olf Praamstra worden geïnterviewd door journalist en festivaldirecteur Ingrid Glorie.
Za 25 nov | ketelhuis | 14.30
Verdwaalde voetspoor
In deze muziektheatervoorstelling van Dean Balie en Frazer en Deniel Barry worden de levens van drie mensen op zijn kop gezet als ze tijdens een spelprogramma akkoord gaan met een DNA-test en het resultaat anders uitpakt dan ze verwachtten.
Voor het eerst moeten ze hun ware identiteit onder ogen zien, worden ze geconfronteerd met hun eigen vooroordelen en moeten ze zich afvragen waarom ze zich zo ongemakkelijk voelen bij hun ontdekking en alles wat daarmee samenhangt. De voorstelling volgt de verschillende manieren waarop de personages onderzoek doen naar hun stamboom en hoe ze omgaan op de informatie die ze op het spoor komen.
Hun bloedlijnen verbinden hen met Europa en Afrika, de Eerste Mensen van Zuid-Afrika en slaven uit Nederlands-Indië. Hoe dieper ze graven, hoe meer vragen komen er boven. Wie zijn we? Waarom hebben onze voorouders ons dit nooit verteld?
Deze kleurrijke voorstelling vol toneel, poëzie, zang, traditionele instrumenten, dans en verhalen is speciaal voor Festival voor het Afrikaans ontwikkeld.
Za 25 nov | Grote Zaal| 14.45
En tog die deuntjie draal - Die Koos du Plessis verhaal
Documentaire over de Afrikaanse singer-songwriter Koos du Plessis, die in 1984 op 38-jarige leeft bij een auto-ongeluk om het leven kwam. Du Plessis is vooral bekend van liedjes als ‘Kinders van die wind’, ‘Sprokies van ’n stadskind’ en ‘Skadu’s teen die muur’.
Cineast Niel van Deventer sprak zowel met familieleden en fans van Du Plessis, alsook met artiesten die hem goed gekend hebben, zoals Coenie de Villiers, Anton Goosen en Jannie du Toit.
Tijdens Festival voor het Afrikaans worden drie muziekdocumentaires van Niel van Deventer vertoond. De maker zal zelf aanwezig zijn om in gesprek te gaan met het publiek.
Za 25 nov | kleine zaal| 14.30
Zichtbare taal: Poëzie-animaties
Elders in de wereld zijn poëzie-animaties niets nieuw. Maar wat het project Filmverse (2014-2016) van cineast Diek Grobler uniek maakt, is dat er tot dan toe in Zuid-Afrika nauwelijks met animatie gewerkt werd, en zeker niet in het Afrikaans. Een gevolg van Filmverse is dat sindsdien vrijwel alle oorspronkelijke Afrikaanstalige animatiefilms… poëziefilms zijn.
Een 60 minuten durende compilatie van poëzie-animaties op basis van gedichten van onder meer Breyten Breytenbach, Antjie Krog, Ronelda Kamfer, Gert Vlok Nel en vele anderen. (In- en uitlopen mag!)
Za 25 nov | kleine zaal| 16.00
Laaste kans
Margriet van der Waal, bijzonder hoogleraar Zuid-Afrikaanse letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam, gaat in gesprek met schrijfster Marita van der Vyver over haar nieuwste roman, Laaste kans.
Het is een ouderwetse kleurenfoto op glanspapier, een tastbaar voorwerp uit de tijd dat we onze herinneringen nog niet op onze mobiele telefoons opsloegen. Een foto van de laatste keer dat ze allemaal samen waren. Een groep vrienden komt voor het eerst in 25 jaar weer bij elkaar, om Adriaans 70e verjaardag te vieren. Een vir een maken de gasten hun opwachting bij het strandhuis van Adriaan en Yvette aan de Weskus.
Sommigen brengen hun kinderen en het uitbundige gelach van kleinkinderen mee.
Sinds ze elkaar voor het laatst zagen, moesten sommigen afscheid nemen van partners en dromen. Ander hebben een nieuwe liefde en betekenis gevonden. En is er Yvette, die zichzelf er niet toe kan brengen om iedereen over háár reis te vertellen.
Laaste kans is een uiterst leesbare roman over vriendschap die de toets van de tijd heeft doorstaan.
Marita van der Vyver schrijft met haar kenmerkende inzicht en humor over ontheemde mensen, de complexe relatie tussen ouder en kind, en de eisen die de tijd stelt aan mens-zijn.
Za 25 NOV | ketelhuis | 16.00
Boesak!
Deze voorstelling vertelt het levensverhaal van een van Zuid-Afrika’s bekendste antiapartheidsstrijders en theologen, Allan Boesak. Boesak werd in 1945 in Kakamas in de Noord-Kaap geboren en studeerde theologie aan de Teologiese Kweekskool in Belville. Al vroeg sprak Boesak zich uit tegen de apartheidsregering, en hij zag het als zijn plicht om vanaf de preekstoel tot aan het politieke podium zijn stem te laten horen. En er werd wereldwijd naar hem geluisterd. Het toneelstuk gaat ook in op Boesaks leven tijdens zijn studie in Nederland, en hoe hij na zijn terugkeer in Zuid-Afrika nog meer betrokken raakte bij de Zuid-Afrikaanse politiek. Zijn activisme leeft vandaag nog voort onder vele jonge Zuid-Afrikanen. Maar, net als veel bekende politieke figuren, is Boesak als persoon ook omstreden. Dit toneelstuk belicht Boesaks verblijf in de gevangenis. Hoe heeft deze eenvoudige jongen uit Kakamas het voor elkaar gekregen om, ondanks de controverse, in het hedendaagse Zuid-Afrika als een icoon te worden vereerd? Boesak wordt vertolkt door Marlo Minnaar, momenteel een van Zuid-Afrika’s beste jonge acteurs.
Za 25 NOV | Grote Zaal | 16.30
Zaterdag 25 november 2023: avondprogramma
Hans steek die Rubicon oor
Weduwnaar Hans (90) moet naar het bejaardenhuis, waar een onderdrukkend regime heerst. Hans heeft niets te verliezen. Op zijn 90e ontpopt hij zich als een ware rebel. Hij komt in opstand. Het wordt een revolutie tegen leeftijdsdiscriminatie. Hans en zijn medebewoners eisen het recht op om oud te worden op hun eigen voorwaarden.
Regie: Corné van Rooyen. Met Sandra Prinsloo, Nicola Hanekom, Tobie Cronjé, Pierre van Pletzen, June Van Merch en vele anderen.
NB: Deze film is gratis voor festivalbezoekers en maakt geen deel uit van de ticketprijs. Het aantal zitplaatsen in de Kleine Zaal is beperkt. Wilt u de film graag zien? Meldt u dan aan via info@festivalvoorhetafrikaans.nl. Wees er op tijd bij, want vol is vol!
Za 25 nov | kleine Zaal | 19.00
Amanda Strydom
Amanda Strydom, de veelbekroonde doyenne van het Zuid-Afrikaanse cabaret, keert na tien jaar terug naar haar geliefde Nederland.
In deze voorstelling verweeft Strydom haar liedjes met poëzie. Ze zingt over het leven in al zijn facetten, de planeet, de oorlog en de liefde. Ze brengt licht, en kijkt diep in de menselijke psyche.
Strydom wordt bij haar eigen liedjes, alsook die van Johannes Kerkorrel en Koos du Plessis, begeleid door pianist Coenraad Rall en cellist Hanrich Claassen.
ZA 25 nov | grote zaal | 19.30
Marianne Thamm
Wie wil weten hoe het in Zuid-Afrika écht zit, leest de gratis online krant The Daily Maverick, een mix van nieuws, onderzoeksjournalistiek, analyse en opinie. Journalist Marianne Thamm is al jaren de drijvende kracht achter The Daily Maverick. In Nederland kennen we haar van haar autobiografie De ondraaglijke blankheid van het bestaan, waarin ze op komische en openhartige wijze vertelt over haar complexe verhouding met haar ouders: een ongeletterde Portugese communiste en een Duitse nazi-krijgsgevangene. Haar ouders trouwden na de oorlog in Engeland en emigreerden later naar Pretoria. Wat niet iedereen weet, is dat Thamm door haar jeugd in Pretoria, hoewel ze als journalist vooral in het Engels actief is, vloeiend Afrikaans spreekt. Nóg een goed bewaard geheim is dat deze doorgewinterde journalist in de avonduren af en toe bijklust als stand-up comedian, en met succes! In augustus trok ze volle zalen in het gerenommeerde Baxter Theatre in Kaapstad. Speciaal voor Festival voor het Afrikaans brengt Thamm een Engelstalige voorstelling doorspekt met sappig Afrikaans. Verwacht een fantastische avond vol wijsheid en humor.
ZA 25 nov | grote zaal | 21.00
Zondag 26 november 2023: ochtendprogramma
Gratis koffieconcert: Zuid-Afrikaanse componisten en musici
Van 24 t/m 26 november vindt in theater De Regentes in Den Haag de vijfde editie van het Festival van het Afrikaans plaats.
Het Festival voor het Afrikaans programmeert dit jaar voor het eerst een concert gewijd aan Zuid-Afrikaanse klassieke muziek. Dit concert, dat vooraf is opgenomen, wordt op zondag 26 november om 10 uur vertoond. De toegang is gratis.
Zuid-Afrikaanse klassieke muziek heeft de afgelopen honderd jaar een hoge vlucht genomen. Naast de complexe en stormachtige geschiedenis van het land is ook de culturele diversiteit van de Zuid-Afrikaanse bevolking van doorslaggevende betekenis geweest voor het eclectische en unieke esthetische palet van het werk van Zuid-Afrikaanse componisten.
Uitgangspunt voor de samenstelling van het programma is de luisteraars te laten kennismaken met de wijde verscheidenheid binnen het genre. Het programma is ook nadrukkelijk inclusief.
Het voornaamste werk op het programma is het Concerto “for those who can’t sleep but still dream of dancing” van de componisten Dizu Plaatjies en Matthijs van Dijk. Het stuk wordt uitgevoerd door het SA Strings Foundation Festival String Orchestra met Matthijs van Dijk als dirigent en Dizu Plaatjies op uhadi en umrhubhe en David Bester op viool als solisten.
De opname die u gaat zien, is gemaakt bij de wereldpremière tijdens de South African Strings Convention 2023, die van 17 tot 20 maart dit jaar aan de Nelson Mandela Universiteit in Gqeberha heeft plaatsgevonden.
Andere werken op het programma zijn onder meer “Onskuld” door H. Pieter van der Westhuizen (1931), gearrangeerd door Lance Philip en uitgevoerd door het Vrystaatse Symphonieorkest onder leiding van Daniel Boico.
Daarna volgen twee werken van componist Hendrik Hofmeyr (1957): “Geen skip strand ooit teen hierdie kus nie” uit die zangcyclus “Skielik is dit aand. 5 Gedigte van Wilhelm Knobel”, die voorgedragen worden deur bariton André Howard, zowel als “Orithyia en die Noordewind,” uitgevoerd door fluitist Liesl Stolz.
Het volgende stuk op het programma, “Komeng” van Mokale Koapeng (1963), wordt uitgevoerd door het Odeion Strykkwartet.
Daarna volgt “No 2 Allegro Feroce” uit de “5 Elegië van Arnold van Wyk,” uitgevoerd door de Odeion Skool vir Musiek Camerata onder leiding van Elsabé Raath.
Het concert wordt afgesloten door het Stad van Rose Jazz Ensemble, met de evergreen “Mannenberg” van Abdullah Ibrahim.
Het programma is saamgesteld door Marius Coetzee, verbonden aan de Odeion Skool vir Musiek aan de Universiteit van die Vrystaat.
Speciale dank aan het Vrystaat Kunstefees, de Afrikaanse Taal- en Kultuurvereniging, de Universiteit van die Vrystaat, de Odeion Skool vir Musiek, de South African Strings Foundation, Nelson Mandela University, Rhodes University en Deon Ceronio Audioloog & Spraaktherapeut, zonder wiens steun het project niet mogelijk zou zijn geweest.
Dit concert is gratis. Na afloop is er gelegenheid om samen koffie te drinken. Iedereen is welkom. Hier aanmelden.
ZO 26 nov | grote zaal | 10.00
Zondag 26 november 2023: middagprogramma
Stef Bos in concert
Zanger en songwriter Stef Bos bevindt zich in Nederland misschien wel op het hoogtepunt van zijn roem. Hij heeft ook sterke banden met Zuid-Afrika. Hij woont de helft van het jaar in Kaapstad en zijn kinderen praten thuis Afrikaans. Tijdens Festival voor het Afrikaans duikt Stef weer eens in het Afrikaanse songboek dat hij in de loop der jaren heeft opgebouwd, van ‘Suikerbossie’ tot ‘Kloofstraat’, van ‘Witsand’ tot ‘Tijdbom’ en van ‘De Taal van mijn hart’ tot ‘Bitterlief. Frazer Barry komt ook nog even langs!
Zo 26 nov | Grote Zaal | 13.00
Taaluniedebat: 'Salig is die vertalers'
Sinds eind jaren negentig houdt dichteres Antjie Krog zich steeds meer bezig met vertalen. Dat resulteerde onder meer in vertalingen van Een mond vol glas van Henk van Woerden, de autobiografie van Nelson Mandela en Mamma Medea van Tom Lanoye. En natuurlijk in de bloemlezingen van poëzie uit andere Zuid-Afrikaanse talen Met woorde soos met kerse (2002) en Stitching a Whirlwind (2018).
In juni 2023 kondigde Krog aan dat haar volgende vertaalproject zich zal richten op drie Kaapse dichteressen en drie Nederlandstalige schrijfsters van kleur: Radna Fabias, Babs Gons en Simone Atangana Bekono.
Vertalen, schrijft Krog in haar essay ‘Salig is die Vertalers…’, is een politieke daad: ‘een doelbewuste interactie om een bestaande stand van zaken te veranderen’. Trouwens, voegt ze eraan toe, het lezen van een literaire vertaling is dat ook. Niet alleen in Zuid-Afrika, maar ook binnen de globale samenleving van de 21e eeuw kan het een hulpmiddel zijn in onze ‘zoektocht naar heerlijke pluriversaliteit’.
Gesprek over het belang van vertalen, met Antjie Krog en Elleke Boehmer (hoogleraar Wereldliteratuur in het Engels aan de Universiteit van Oxford). Moderator: Yves T’Sjoen, hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde aan de Universiteit Gent, bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Stellenbosch en mede-oprichter en bestuursvoorzitter van het Gents Centrum voor het Afrikaans en de Studie van Zuid-Afrika. En met een bijzondere bijdrage door Marcus Desando (directeur Prins Claus Fonds).
Zo 26 nov | ketelhuis | 13.00
Klimaatdichters
De Klimaatdichters zijn een beweging van in het Nederlands schrijvende woordkunstenaars die door hun werk aandacht vragen voor de gevolgen van de opwarming van het klimaat.
In 2022 heeft Festival voor het Afrikaans de Nederlandse en Vlaamse Klimaatdichters in contact gebracht met gelijkgestemde Afrikaanse dichters.
Met medewerking van Marlene van Niekerk en Carina van der Walt (Zuid-Afrika) en Moya de Feyter en Paul Demets (Vlaanderen).
Zo 26 nov | Grote Zaal | 14.00
ProVARIA
Niet alle Afrikaanssprekenden spreken hetzelfde soort Afrikaans. Tijdens de apartheidsjaren gold het zogenaamde “Standaardafrikaans” als norm. Andere variëteiten werden als minderwaardig beschouwd. Nu spreken taalkundigen liever van “algemene Afrikaans”: het Afrikaans dat wordt gebruikt in contemporaine geschreven en gesproken media. Daarnaast krijgen de variëteiten van het Afrikaans, zoals bijvoorbeeld het Kaapse Afrikaans, steeds meer aandacht.
In juli 2023 werd het ‘Project oor Variasie in Afrikaans’ (ProVARIA) gelanceerd, dat tot doel heeft het bestaande wetenschappelijke onderzoek naar de variëteiten van het Afrikaans te inventariseren, hiaten vast te stellen en nieuw onderzoek te entameren. Het project krijgt een looptijd van 20 jaar. Een belangrijk uitgangspunt is dat alle variëteiten als gelijkwaardig beschouwd worden.
Wannie Carstens, emeritus-hoogleraar Afrikaanse taalkunde aan de Noordwes-Universiteit (Potchefstroomcampus), is voorzitter van de projectgroep ProVARIA. Hij zal in gesprek gaan met Frazer Barry (Tribal Echo), Frans Hinskens (bijzonder hoogleraar Taalvariatie en taalcontact aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en onderzoeker bij het Meertens Instituut, Amsterdam) en Nicoline van der Sijs, emeritus-hoogleraar historische Nederlandse taalkunde in de digitale wereld aan de Radboud Universiteit Nijmegen en onderzoeker bij het Instituut voor de Nederlandse Taal, Leiden).
Zo 26 nov | ketelhuis| 14.00
My broer, Gertjie
My broer, Gertjie is het verhaal van singer-songwriter Gert Vlok Nel, zoals gezien door de ogen van zijn broer, Elias. Elias leidt een eenvoudig leven in Beaufort-Wes, waar hij een appartement deelt met zijn broer en zijn zus. Zijn hobby’s zijn films en tennis.In april 2023 neem Gert Elias mee op een concerttournee door Nederland, waar Gert een ster is. Voor Elias is het zijn eerste keer in een vliegtuig en in het buitenland. Muziekdocumentaire door filmmaker Niel van Deventer, die zelf op Festival voor het Afrikaans aanwezig is om in gesprek te gaan met het publiek.
NB: Deze documentaire is gratis voor festivalbezoekers en maakt geen deel uit van de ticketprijs. Het aantal zitplaatsen in de Kleine Zaal is beperkt. Wilt u de documentaire graag zien? Meldt u dan aan via info@festivalvoorhetafrikaans.nl. Wees er op tijd bij, want vol is vol!
Zo 26 nov | kleine Zaal | 14.00
Nieuwe stemmen
Wegens omstandigheden kunnen Babs Gons en Ronelda Kamfer het festival helaas niet in persoon bijwonen. Daarom wordt de ontmoeting tussen deze twee formidabele dichteressen vooraf opgenomen. Ook worden er twee nieuwe stemmen aan het gesprek toegevoegd: de jonge dichteressen Lynthia Julius en Veronique Jephtas, die met hun bundels Uit die kroes (2020) en Soe rond ommie bos (2021) al heel wat stof hebben doen opwaaien.
Zo 26 nov | Grote Zaal | 15.00
Kinderboeken
Gesprek tussen drie geliefde (kinderboek-)schrijfsters: Antjie Krog, Bianca Flanders en Marita van der Vyver, geleid door schrijfster en kinderboekenexpert Solet Scheeres.
Met Fynbosfeetjies en Vetplantfeetjies ontpopte Antjie Krog zich enkele jaren geleden verrassend ook als schrijver voor kinderen. In deze schitterend geïllustreerde bundels met kinderrijmpjes brengt Krog de inheemse Zuid-Afrikaanse plantengroei op speelse wijze tot leven. En het is een genot om de schrijfster hieruit te horen voorlezen!
Prinses Pampoenpit van Bianca Flanders gaat over de strijd van een meisje met haar wilde krullen, en helpt kinderen zichzelf te accepteren zoals ze zijn.
In Marita van der Vyvers Al wat ek weet worstelt de tiener Gabriël met zijn gevoelens na de dood van zijn moeder. Gelukkig vindt hij een uitlaatklep in taal: spoken word!
Zo 26 nov | ketelhuis | 16.00
Poppie Nongena
Poppie Nongena, lid van de Xhosastam, heeft een fijne jeugd in het oosten van Zuid-Afrika. Wanneer ze trouwt met een arbeidsmigrant, verhuist ze met hem naar Kaapstad. Daar wacht haar een bestaan waarin niet alleen familiebanden, de kerk en allerlei rituelen een grote rol spelen, maar ook de zogenoemde pasjeswetten die haar dwingen lange tijd gescheiden van haar man te leven in een van de thuislanden. Speelfilm, gebaseerd op de gelijknamige roman van Elsa Joubert. Met: Clementine Mosimane, Anna-Mart van der Merwe en Nomsa Nene. Regie: Christiaan Olwagen.
Zo 26 nov | kleine Zaal | 15.15
Boesak!
Deze voorstelling vertelt het levensverhaal van een van Zuid-Afrika’s bekendste antiapartheidsstrijders en theologen, Allan Boesak. Boesak werd in 1945 in Kakamas in de Noord-Kaap geboren en studeerde theologie aan de Teologiese Kweekskool in Belville. Al vroeg sprak Boesak zich uit tegen de apartheidsregering, en hij zag het als zijn plicht om vanaf de preekstoel tot aan het politieke podium zijn stem te laten horen. En er werd wereldwijd naar hem geluisterd. Het toneelstuk gaat ook in op Boesaks leven tijdens zijn studie in Nederland, en hoe hij na zijn terugkeer in Zuid-Afrika nog meer betrokken raakte bij de Zuid-Afrikaanse politiek. Zijn activisme leeft vandaag nog voort onder vele jonge Zuid-Afrikanen. Maar, net als veel bekende politieke figuren, is Boesak als persoon ook omstreden. Dit toneelstuk belicht Boesaks verblijf in de gevangenis. Hoe heeft deze eenvoudige jongen uit Kakamas het voor elkaar gekregen om, ondanks de controverse, in het hedendaagse Zuid-Afrika als een icoon te worden vereerd? Boesak wordt vertolkt door Marlo Minnaar, momenteel een van Zuid-Afrika’s beste jonge acteurs.